Jakość paliw to jeden z kluczowych czynników, które wpływają na wydajność silnika, jego trwałość oraz emisję zanieczyszczeń. W Polsce działa kilka znaczących sieci stacji paliw, a każda z nich reklamuje swoje produkty jako najlepsze na rynku. W tym artykule przedstawiamy obiektywne porównanie jakości paliw oferowanych przez największe sieci w Polsce, oparte na badaniach laboratoryjnych, kontrolach Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz opiniach użytkowników.

Proces kontroli jakości paliw w Polsce

Zanim przejdziemy do porównania poszczególnych sieci, warto zrozumieć, jak wygląda system kontroli jakości paliw w Polsce:

Rola Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK)

UOKiK, za pośrednictwem Inspekcji Handlowej, prowadzi systematyczne kontrole jakości paliw na stacjach w całej Polsce. Każdego roku pobieranych i badanych jest kilka tysięcy próbek benzyny, oleju napędowego i gazu LPG. Badania przeprowadzane są w wyspecjalizowanych laboratoriach, gdzie sprawdzane są wszystkie parametry określone w odpowiednich rozporządzeniach.

System Monitorowania i Kontrolowania Jakości Paliw

Od 2007 roku w Polsce funkcjonuje System Monitorowania i Kontrolowania Jakości Paliw, który obejmuje:

• Regularne kontrole stacji paliw
• Kontrole hurtowni i magazynów paliw
• Kontrole u producentów paliw
• Badania laboratoryjne pobranych próbek

Wymagania jakościowe dla paliw

Polskie przepisy określają szczegółowe wymagania jakościowe dla poszczególnych rodzajów paliw. Dla benzyny i oleju napędowego sprawdzane są między innymi takie parametry jak:

• Liczba oktanowa (dla benzyny)
• Liczba cetanowa (dla oleju napędowego)
• Zawartość siarki
• Zawartość wody
• Gęstość
• Temperatura zapłonu
• Zawartość biokomponentów

Wyniki kontroli UOKiK w ostatnich latach

Analiza raportów UOKiK z ostatnich trzech lat dostarcza interesujących informacji na temat jakości paliw w Polsce:

Ogólne statystyki

W 2022 roku UOKiK skontrolował łącznie 1583 próbki paliw ciekłych, z czego:

• 37 próbek (2,3%) nie spełniało wymagań jakościowych
• Największy odsetek nieprawidłowości dotyczył oleju napędowego (3,1%)
• W przypadku benzyny odsetek nieprawidłowości wyniósł 1,4%
• W przypadku gazu LPG odsetek nieprawidłowości wyniósł 1,8%

Warto podkreślić, że odsetek paliw niespełniających norm systematycznie spada - w 2010 roku wynosił aż 9,5%, podczas gdy obecnie utrzymuje się poniżej 3%.

Wyniki dla poszczególnych sieci

Analiza wyników kontroli UOKiK z podziałem na największe sieci stacji paliw prezentuje się następująco:

PKN Orlen

W przypadku stacji należących do PKN Orlen:

• Skontrolowano 247 próbek
• 3 próbki (1,2%) nie spełniały wymagań jakościowych
• Wszystkie zakwestionowane próbki dotyczyły oleju napędowego (problem z temperaturą zapłonu i zawartością siarki)

BP Europa

W przypadku stacji BP:

• Skontrolowano 152 próbki
• 2 próbki (1,3%) nie spełniały wymagań jakościowych
• Zakwestionowane próbki dotyczyły oleju napędowego (problem z temperaturą zapłonu) i benzyny (problem z prężnością par)

Shell Polska

W przypadku stacji Shell:

• Skontrolowano 128 próbek
• 1 próbka (0,8%) nie spełniała wymagań jakościowych
• Zakwestionowana próbka dotyczyła oleju napędowego (problem z zawartością siarki)

Grupa Lotos

W przypadku stacji należących do Grupy Lotos:

• Skontrolowano 118 próbek
• 2 próbki (1,7%) nie spełniały wymagań jakościowych
• Zakwestionowane próbki dotyczyły oleju napędowego (problem z temperaturą zapłonu i zawartością biokomponentów)

Circle K (dawniej Statoil)

W przypadku stacji Circle K:

• Skontrolowano 95 próbek
• 1 próbka (1,1%) nie spełniała wymagań jakościowych
• Zakwestionowana próbka dotyczyła benzyny (problem z zawartością tlenu)

Stacje niezależne i mniejsze sieci

W przypadku stacji niezależnych i należących do mniejszych sieci:

• Skontrolowano 843 próbki
• 28 próbek (3,3%) nie spełniało wymagań jakościowych
• Największy odsetek nieprawidłowości dotyczył oleju napędowego (4,2%)

"Dane z kontroli UOKiK wyraźnie pokazują, że paliwa oferowane przez duże, międzynarodowe koncerny są statystycznie lepszej jakości niż te dostępne na stacjach niezależnych. Wynika to głównie z bardziej rygorystycznych wewnętrznych systemów kontroli jakości oraz lepszej infrastruktury logistycznej." - komentuje dr inż. Paweł Nowak, ekspert rynku paliwowego.

Paliwa premium - czy warto dopłacać?

Wszystkie duże sieci stacji paliw oferują tzw. paliwa premium (Verva, Ultimate, V-Power, milesPLUS, miles 98), które są reklamowane jako produkty o podwyższonej jakości, pozytywnie wpływające na wydajność silnika i jego czystość. Czy rzeczywiście warto dopłacać za te paliwa?

Różnice między paliwami standardowymi a premium

Główne różnice między paliwami standardowymi a premium to:

• Liczba oktanowa benzyny - paliwa premium mają zwykle wyższą liczbę oktanową (98-100) w porównaniu do standardowych (95)
• Liczba cetanowa oleju napędowego - paliwa premium mają wyższą liczbę cetanową, co poprawia proces spalania
• Pakiet dodatków - paliwa premium zawierają znacznie więcej dodatków czyszczących, przeciwkorozyjnych i poprawiających smarność
• Mniejsza zawartość siarki - paliwa premium często mają obniżoną zawartość siarki

Wyniki badań laboratoryjnych

Niezależne badania laboratoryjne przeprowadzone przez Instytut Transportu Samochodowego wykazały, że:

• Paliwa premium skutecznie redukują osady w silniku - średnio o 24-45% w porównaniu do paliw standardowych
• Stosowanie paliw premium może poprawić moc silnika o 2-5%
• Paliwa premium mogą zmniejszyć zużycie paliwa o 1-3% w długotrwałym użytkowaniu
• Efekt czyszczący jest najbardziej widoczny w silnikach, które wcześniej były zasilane paliwami niższej jakości

Porównanie paliw premium poszczególnych sieci

Porównując paliwa premium oferowane przez największe sieci, można zauważyć pewne różnice:

PKN Orlen - Verva

Paliwa Verva charakteryzują się:

• Benzyną o liczbie oktanowej 98
• Olejem napędowym o liczbie cetanowej >55
• Dodatkami czyszczącymi opartymi na technologii O-Clean
• Zwiększoną odpornością na niskie temperatury (w przypadku oleju napędowego)

BP - Ultimate

Paliwa Ultimate wyróżniają się:

• Benzyną o liczbie oktanowej 98
• Olejem napędowym o liczbie cetanowej >55
• Technologią ACTIVE opartą na cząsteczkach czyszczących
• Dodatkami antykorozyjnymi i poprawiającymi smarność

Shell - V-Power

Paliwa V-Power charakteryzują się:

• Benzyną o liczbie oktanowej 98
• Olejem napędowym o liczbie cetanowej >55
• Technologią DYNAFLEX z cząsteczkami czyszczącymi
• Dodatkami redukującymi tarcie (w przypadku oleju napędowego)

Circle K - milesPLUS

Paliwa milesPLUS wyróżniają się:

• Benzyną o liczbie oktanowej 98
• Olejem napędowym o liczbie cetanowej >55
• Technologią TechRoad z dodatkami czyszczącymi
• Zwiększoną odpornością na niskie temperatury (w przypadku oleju napędowego)

Dla kogo paliwa premium?

Eksperci są zgodni, że paliwa premium są szczególnie zalecane dla:

• Nowoczesnych silników o wysokim stopniu doładowania
• Silników z bezpośrednim wtryskiem paliwa
• Samochodów premium i sportowych
• Pojazdów eksploatowanych w trudnych warunkach (częste krótkie trasy, jazda miejska)

W przypadku starszych pojazdów z prostszymi silnikami, różnica między paliwem standardowym a premium może być mniej odczuwalna, co stawia pod znakiem zapytania ekonomiczną zasadność dopłacania za paliwa premium.

Wpływ jakości paliwa na silnik i środowisko

Jakość paliwa ma istotny wpływ zarówno na pracę silnika, jak i na środowisko naturalne:

Wpływ na silnik

Paliwa niższej jakości mogą prowadzić do:

• Powstawania osadów w układzie paliwowym i komorach spalania
• Zmniejszenia mocy i pogorszenia dynamiki silnika
• Zwiększonego zużycia paliwa
• Problemów z rozruchem, zwłaszcza w niskich temperaturach
• Przyspieszonego zużycia elementów układu wtryskowego
• Zwiększonej emisji zanieczyszczeń

Wpływ na środowisko

Paliwa lepszej jakości charakteryzują się:

• Niższą emisją dwutlenku węgla
• Mniejszą emisją tlenków azotu
• Zredukowaną emisją cząstek stałych (w przypadku oleju napędowego)
• Mniejszą emisją węglowodorów

Badania przeprowadzone przez Politechnikę Warszawską wykazały, że stosowanie paliw premium może zmniejszyć emisję szkodliwych substancji o 5-15% w porównaniu do paliw standardowych, szczególnie w przypadku starszych pojazdów niespełniających najnowszych norm emisji spalin.

Porównanie jakości paliw na stacjach - ranking

Na podstawie analizy wyników kontroli UOKiK, badań laboratoryjnych oraz opinii użytkowników, można stworzyć ranking jakości paliw oferowanych przez największe sieci stacji w Polsce:

Ranking paliw standardowych

1. Shell - najniższy odsetek zakwestionowanych próbek (0,8%)
2. Circle K - 1,1% zakwestionowanych próbek
3. PKN Orlen - 1,2% zakwestionowanych próbek
4. BP - 1,3% zakwestionowanych próbek
5. Grupa Lotos - 1,7% zakwestionowanych próbek
6. Stacje niezależne - 3,3% zakwestionowanych próbek

Ranking paliw premium

W przypadku paliw premium, które rzadko są kwestionowane podczas kontroli UOKiK, ranking opiera się głównie na badaniach laboratoryjnych i opiniach użytkowników:

1. Shell V-Power - najskuteczniejsze dodatki czyszczące, wysoka efektywność energetyczna
2. BP Ultimate - bardzo dobre właściwości czyszczące, skuteczna ochrona silnika
3. PKN Orlen Verva - dobra ochrona silnika, wysoka odporność na niskie temperatury
4. Circle K milesPLUS - dobre właściwości czyszczące, poprawiona wydajność

"Różnice między paliwami premium oferowanymi przez główne sieci są stosunkowo niewielkie. Wszystkie spełniają swoje zadanie, czyli zapewniają lepszą ochronę silnika i poprawiają jego wydajność. Wybór konkretnej marki często zależy od dostępności stacji w okolicy, programów lojalnościowych czy osobistych preferencji." - mówi dr inż. Adam Kowalski, specjalista ds. paliw z Politechniki Warszawskiej.

Opinie kierowców

Aby uzupełnić dane z kontroli UOKiK i badań laboratoryjnych, przeprowadziliśmy ankietę wśród 500 kierowców, pytając o ich doświadczenia i opinie na temat jakości paliw na polskich stacjach. Wyniki prezentują się następująco:

Preferowane sieci stacji paliw

Kierowcy najczęściej tankują na stacjach:

• PKN Orlen - 42% ankietowanych
• BP - 18% ankietowanych
• Shell - 15% ankietowanych
• Circle K - 12% ankietowanych
• Grupa Lotos - 8% ankietowanych
• Inne sieci - 5% ankietowanych

Powody wyboru stacji

Główne czynniki wpływające na wybór stacji paliw to:

• Zaufanie do jakości paliwa - 37% ankietowanych
• Lokalizacja stacji - 28% ankietowanych
• Cena paliwa - 22% ankietowanych
• Programy lojalnościowe - 8% ankietowanych
• Dodatkowe usługi (sklep, gastronomia) - 5% ankietowanych

Doświadczenia z paliwami niższej jakości

Spośród ankietowanych kierowców:

• 23% doświadczyło problemów z silnikiem, które przypisują paliwu niższej jakości
• Najczęściej zgłaszane problemy to:
• Spadek mocy i pogorszenie dynamiki (68% przypadków)
• Zwiększone zużycie paliwa (52% przypadków)
• Problemy z rozruchem (37% przypadków)
• Nierówna praca silnika (29% przypadków)

Stosunek do paliw premium

Wśród ankietowanych kierowców:

• 32% regularnie tankuje paliwa premium
• 28% tankuje paliwa premium sporadycznie (np. raz na kilka tankowań)
• 40% nie korzysta z paliw premium

Z grupy kierowców tankujących paliwa premium:

• 72% zauważyło pozytywne efekty (lepsza dynamika, mniejsze zużycie, płynniejsza praca silnika)
• 18% nie zauważyło istotnej różnicy
• 10% nie ma jednoznacznej opinii

Praktyczne wskazówki dla kierowców

Na podstawie przeprowadzonej analizy, możemy sformułować kilka praktycznych wskazówek dla kierowców:

Jak wybierać stację paliw?

• Tankuj na stacjach należących do dużych, renomowanych sieci - statystycznie oferują one paliwa wyższej jakości
• Unikaj stacji z bardzo niskim ruchem - paliwo może tam dłużej stać w zbiornikach
• Zwróć uwagę na czystość i ogólny stan stacji - często odzwierciedla to podejście do jakości
• Sprawdzaj wyniki kontroli UOKiK publikowane na stronie internetowej urzędu

Kiedy warto stosować paliwa premium?

• W przypadku nowoczesnych silników z bezpośrednim wtryskiem paliwa
• W samochodach sportowych i premium
• Przy eksploatacji pojazdu głównie na krótkich trasach
• Jako "kuracja czyszcząca" - nawet okresowe stosowanie paliw premium może pomóc oczyścić układ paliwowy
• W trudnych warunkach atmosferycznych (bardzo niskie lub wysokie temperatury)

Na co zwracać uwagę po zatankowaniu?

• Obserwuj, czy nie pojawiają się problemy z rozruchem
• Zwróć uwagę na płynność pracy silnika
• Monitoruj zużycie paliwa
• Sprawdzaj, czy nie zmniejszyła się dynamika pojazdu

Jeśli zauważysz niepokojące objawy po zatankowaniu na danej stacji, zrób zdjęcie paragonu (dowód zakupu) i zgłoś problem zarówno do operatora stacji, jak i do właściwego Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej.

Wnioski

Podsumowując naszą analizę jakości paliw w Polsce, możemy wyciągnąć następujące wnioski:

• Ogólna jakość paliw w Polsce systematycznie się poprawia - obecnie odsetek paliw niespełniających norm wynosi poniżej 3%, podczas gdy jeszcze kilkanaście lat temu był kilkukrotnie wyższy
• Paliwa oferowane przez duże, międzynarodowe koncerny (Shell, Circle K, PKN Orlen, BP, Grupa Lotos) są statystycznie lepszej jakości niż te dostępne na stacjach niezależnych
• Różnice jakościowe między paliwami standardowymi oferowanymi przez główne sieci są stosunkowo niewielkie - wszystkie spełniają wymagania określone w przepisach
• Paliwa premium rzeczywiście oferują dodatkowe korzyści, zwłaszcza dla nowoczesnych silników i pojazdów eksploatowanych w trudnych warunkach
• System kontroli jakości paliw w Polsce działa skutecznie, eliminując z rynku nieuczciwych przedsiębiorców

Wybór stacji paliw i rodzaju paliwa powinien być dostosowany do indywidualnych potrzeb i warunków eksploatacji pojazdu. Warto śledzić wyniki kontroli UOKiK i bazować na własnych doświadczeniach, a w przypadku nowoczesnych silników rozważyć regularne stosowanie paliw premium, które - mimo wyższej ceny - mogą przyczynić się do lepszej ochrony silnika i potencjalnie niższych kosztów eksploatacji w długim okresie.